Đề xuất bắt buộc ghi âm, ghi hình để chống bức cung, nhục hình

Ngày 30/3, UB Tư pháp của Quốc hội họp thẩm tra dự thảo Bộ Luật Tố tụng hình sự sửa đổi do VKSND Tối cao chủ trì soạn thảo.

Theo đó, dự thảo đề xuất nhiều biện pháp để chống bức cung, nhục hình, đảm bảo quyền con người như áp dụng “quyền im lặng”, ghi âm, ghi hình hoạt động hỏi cung bị can…

Về đề xuất buộc ghi âm, ghi hình khi lấy cung với tội phạm đặc biệt, nhóm nghiên cứu thuộc UB Tư pháp cho rằng, quy định bắt buộc trong mọi trường hợp là không cần thiết, không khả thi, chỉ cần quy định việc hỏi cung bị can đều phải lập biên bản và mọi biên bản hỏi cung đều phải được đưa vào hồ sơ vụ án.

Trong trường hợp cần thiết như bị can kêu oan ngay từ đầu, tố cáo bị bức cung, nhục hình hoặc phạm tội có khung hình phạt chung thân, tử hình, có thể bắt buộc phải ghi âm hoặc ghi hình.

Tuy nhiên, báo cáo của nhóm nghiên cứu phản ánh, cũng có ý kiến cho rằng bắt buộc ghi âm, ghi hình sẽ phản ánh trung thực quá trình hỏi cung, hạn chế tối đa bức cung, nhục hình.

Ông Huỳnh Ngọc Ánh, Phó Chánh án TAND TP HCM, băn khoăn: “Cho phép chụp ảnh, ghi hình khi lấy cung hay ghi chép lời khai là không khả thi. Trại tạm giam lấy đâu ra máy photocopy, máy ảnh... Ngay chúng tôi vào trại giam, muốn chụp tài liệu cũng chịu vì không có máy”.

Thiếu tướng Nguyễn Đức Chung, Giám đốc Công an TP Hà Nội, cho biết mỗi năm, cả nước có hàng trăm ngàn đối tượng hình sự mà lời khai của họ trong thời gian tạm giam, tạm giữ chỉ là 1 yếu tố chứng cứ nếu bắt buộc phải photocopy thì quá tải, lãng phí. Bên cạnh đó, thời gian lưu hồ sơ của công an và tòa án khác nhau (50-60 năm so với 10-20 năm) nên khi truy xét rất phức tạp.

“Xảy ra một số vụ bức cung, nhục hình rồi dự thảo cho phép phải quay phim, ghi âm, chụp lời khai trong quá trình hỏi cung... thì nơi nào mà lưu được, rất tốn kém. Cần có tổng kết thực tiễn về vấn đề này” - ông Chung kiến nghị.

Ông Huỳnh Ngọc Ánh, Phó Chánh án TAND TP HCM băn khoăn về đề xuất buộc ghi âm, ghi hình khi lấy cung với tội phạm đặc biệt. (Ảnh VOV)

Phó Viện trưởng VKSND Tối cao Lê Hữu Thể nêu rõ hướng sửa đổi quy định theo hướng bảo đảm quyền bào chữa của người bị buộc tội, nguyên tắc tranh tụng trong xét xử; bảo đảm nguyên tắc suy đoán vô tội; các biện pháp chống bức cung, nhục hình.

Biện pháp quan trọng để chống tình trạng bức cung, nhục hình theo cơ quan soạn thảo là phải quy định, người bị bắt, bị tạm giữ, bị can, bị cáo có quyền không buộc phải đưa ra lời khai chống lại chính mình hoặc buộc phải nhận mình có tội…

Đồng tình với đề xuất này, Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam Lê Thúc Anh nhấn mạnh, “quyền im lặng” phải quy định rõ trong bộ luật, nếu không thì cũng phải viết là “bị can có quyền không khai báo bất lợi cho mình” để bảo đảm quyền con người.

Tuy nhiên, Thượng tướng Lê Quý Vương, Thứ trưởng Bộ Công an, lại chưa thống nhất với quy định “quyền im lặng”. “Tôi vào ngành đã 30 năm và thấy băn khoăn nếu đưa vào luật “quyền im lặng”. Nghi can được xác định chém chết 3 người mà đưa vào công an cứ ngồi im chờ vài ngày để luật sư đến thì chả ai làm được gì” - ông Vương lập luận.

Video xem thêm:

5 vụ điều tra viên đánh đập, ép cung gây rúng động.

Về căn cứ và thời hạn tạm giam, hiện vẫn còn những ý kiến khác nhau. Có ý kiến cho rằng, chỉ nên áp dụng tạm giam khi có căn cứ xác định người đó cản trở điều tra, truy tố, xét xử, hay tiếp tục phạm tội, bỏ trốn hoặc không có nơi cư trú rõ ràng… Tuy nhiên vẫn có ý kiến đề nghị giữ nguyên như hiện hành, cứ tội đặc biệt nghiêm trọng, rất nghiêm trọng là tạm giam không cần căn cứ trên.

An Anh

www.nguoiduatin.vn